Jak zachować bezpieczeństwo w górach i co należy zrobić w trakcie nagłych zdarzeń?
Górskie wędrówki, wspinaczki, czy też zdobywanie kolejnych szczytów, to aktywności, które skupiają wokół siebie wyjątkowo szerokie grono miłośników. Tego typu wyzwania podejmują zarówno całkowicie początkujące, jak i bardziej doświadczone osoby mające na swoich kontach niejedno osiągnięcie.
I choć góry często okazują się wręcz magicznym miejscem, które przynosi ukojenie i pozwala na zaczerpnięcie świeżego powietrza z dala od miejskiego zgiełku, tak w rzeczywistości są one również niebezpieczne, tym samym kryjąc w sobie szereg rozmaitych, często całkowicie niespodziewanych zagrożeń.
Jak więc odpowiednio przygotować się na górską wyprawę, aby zadbać o swoje bezpieczeństwo? O czym należy pamiętać podczas wędrówek i co warto ze sobą zabrać? Jak zareagować w trakcie nagłych i awaryjnych sytuacji i gdzie szukać wówczas pomocy? Odpowiedzią na te, a także wiele innych pytań, jest poniższy artykuł.
Zobacz również: Bezpieczny wyjazd w nieznane – co zabrać?
Zasady bezpieczeństwa w górach
Pomimo tego, że wiele sytuacji w życiu pozostaje poza ludzką kontrolą, każdy z nas jest w stanie przygotować się na pewne zdarzenia – w tym również te, które mogą mieć miejsce w górach. Z pomocą przychodzą bowiem porady i wskazówki specjalistów posiadających odpowiednie doświadczenie w danych dziedzinach. W kontekście górskich wypraw nie sposób nie wspomnieć więc o takich organizacjach, jak chociażby PTTK (Polskie Towarzystwo Turystyczno Krajoznawcze), GOPR (Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe), czy też TOPR (Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe). To właśnie z ich pomocą możliwe jest opracowanie ogólnych i stosunkowo uniwersalnych zasad, które pozwolą na zachowanie bezpieczeństwa w górach. Najważniejsze z nich zostały przy tym zawarte w dalszych akapitach.
Planowanie trasy i ustalanie celu
Wybierając się na górską wędrówkę warto zacząć od ustalenia konkretnego, a zarazem dostosowanego do własnych możliwości celu. Wówczas należy więc uwzględnić takie kwestie, jak chociażby wysokość danego wzniesienia, czy też indywidualna kondycja fizyczna oraz posiadane doświadczenie. Co więcej, koniecznym okazuje się również sprawdzenie, czy w trakcie pokonywania danej trasy nie należy skorzystać z profesjonalnego osprzętu. Jednocześnie warto także wspomnieć, że początkującym zawsze poleca się skorzystanie z pomocy przewodników górskich, których zadaniem jest zadbanie o pełne bezpieczeństwo wszystkich uczestników wycieczki.
Planując trasę należy uwzględnić tak wiele szczegółów, jak tylko jest to możliwe. Obejmują one między innymi takie kwestie, jak czas przejścia, różnice wzniesień, oznakowania tras oraz ich ewentualne alternatywy, a także miejsca, w których można się schronić, odpocząć lub uzyskać niezbędną pomoc.
Wybierając się w góry zdecydowanie warto skorzystać również z doświadczeń osób, które zdołały już pokonać daną trasę. Niezbędnych informacji można więc zasięgnąć zarówno u znajomych, jak i z map lub przewodników, czy też blogów dedykowanych górskim wędrówkom.
Co więcej, w górach całkowicie niewskazanym jest opuszczanie zaplanowanych tras i wyznaczonych szlaków. Dotyczy to przy tym zarówno początkujących, jak i bardziej doświadczonych osób. Dane szlaki nie zostały bowiem stworzone bez powodu, a ich rolą jest zapewnianie turystom bezpieczeństwa.
Monitorowanie pogody
Nie od dziś wiadomo, że pogoda w górach lubi zaskakiwać. Dlatego też, oprócz bieżącego monitorowania prognoz dedykowanych konkretnym rejonom górskim (a nie miejskim), warto również przygotować się na nagłe i niespodziewane wahania pogody. W plecaku na wyprawę nie powinno więc zabraknąć jakościowej kurtki lub płaszcza przeciwdeszczowego, a także nakrycia głowy, które będzie w stanie uchronić przed słońcem lub chłodem, w zależności od pory roku. Co więcej, warto zaopatrzyć się również w jakościową bieliznę termoaktywną, która może okazać się niezastąpiona w trakcie chłodnych miesięcy.
Jednocześnie należy także pamiętać, że wybierając się w góry zimą należy dokładnie sprawdzić wszelkie komunikaty lawinowe, a latem ostrzeżenia o możliwych opadach, czy też gwałtownych burzach. W takich sytuacjach niejednokrotnie o wiele bezpieczniejszym okazuje się bowiem zrezygnowanie z danej wędrówki lub przełożenie jej na inny dzień, gdy warunki atmosferyczne będą lepsze.
Ubiór i niezbędne akcesoria
Szykując się na wyprawę w góry nie można zapomnieć o dostosowanym ubiorze, a także wygodnych butach z antypoślizgową podeszwą. Najlepszym rozwiązaniem w tym kontekście jest ubranie się „na cebulkę” lub spakowanie dodatkowych warstw ubrań do plecaka.
Co więcej, w plecaku powinny znaleźć się również niezbędne akcesoria, takie jak podróżna apteczka pierwszej pomocy, latarka ręczna lub czołowa, a także mapa danej okolicy. Przydatnym rozwiązaniem może okazać się jednocześnie niewielki scyzoryk lub multitool, czyli narzędzia, które sprawdzą się w wielu rozmaitych sytuacjach, tym samym nie zajmując zbyt dużo miejsca w plecaku.
Informowanie bliskich i numery ratunkowe
Nawet w momencie, gdy dana wyprawa odbywa się w towarzystwie przyjaciół lub rodziny, zaleca się powiadomienie o niej bliskich osób. Wówczas warto uwzględnić takie informacje, jak chociażby planowana trasa i szacowany czas powrotu. Co więcej, w miarę możliwości należy również na bieżąco informować konkretne osoby o postępach na szlaku lub ewentualnych trudnościach, zawierając przy tym informacje dotyczące bieżącej lokalizacji. Dzięki temu w razie wypadku bliscy będą w stanie powiadomić odpowiednie służby o swoich podejrzeniach, aby ratownicy byli w stanie szybko i sprawnie udzielić niezbędnej pomocy. Aby jednak było to możliwe, konieczne jest posiadanie naładowanego i sprawnego telefonu. W razie konieczności warto zaopatrzyć się również w solidny powerbank.
Co więcej, każdy uczestnik górskiej wyprawy powinien również zapamiętać lub zapisać numery do służb ratunkowych funkcjonujących na terenie danego kraju. Obowiązujące w Polsce numery do GOPR/TOPR to 985 lub 601 100 300. Ponadto na terenie kraju dostępna jest również aplikacja mobilna „Ratunek”, która nie tylko wysyła sygnał SOS, ale również udostępnia ratownikom lokalizację poszkodowanych osób i aktualny stan baterii telefonu, z którego wzywana jest pomoc.
Ubezpieczenie górskie
W górach niejednokrotnie mogą zdarzyć się sytuacje, których najzwyczajniej nie da się uniknąć. Dlatego też, w przypadku regularnych wędrówek górskich, zdecydowanie warto zaopatrzyć się w dedykowaną polisę, która będzie obejmowała chociażby finansowanie akcji poszukiwawczych, a także akcji z użyciem śmigłowca. Dzięki temu uczestnicy wypraw górskich zyskują bowiem poczucie zabezpieczenia w razie niespodziewanych zdarzeń i wypadków. Ponadto tego typu polisy są również świetnym rozwiązaniem przy okazji zagranicznych wyjazdów, gdzie opieka medyczna nieraz okazuje się sporym wydatkiem.
Awaryjne zdarzenia w górach – co zrobić w ich trakcie?
Nawet najlepiej przygotowani podróżnicy powinni liczyć się z tym, że na swojej drodze mogą napotkać nagłe, niespodziewane, a często wręcz drastyczne zdarzenia, które obejmują chociażby różnego rodzaju wypadki i urazy. Dlatego też przed rozpoczęciem wyprawy zdecydowanie warto zapoznać się z najważniejszymi krokami, które należy podjąć w trakcie awaryjnych sytuacji. Wśród nich zaznacza się przede wszystkim:
· Zachowanie spokoju – choć może wydawać się to wyjątkowo trudne, tak należy pamiętać, że w panice ludzie często podejmują nieadekwatne, a przy tym również szkodliwe decyzje. Z tego względu podczas nagłych zdarzeń warto zaczerpnąć kilka głębokich wdechów i postarać się zachować możliwie największy spokój.
· Ocena sytuacji – w trakcie wypadków konieczne jest dokładne upewnienie się, czy uczestnicy i świadkowie zdarzenia znajdują się w bezpiecznej lokalizacji, a następnie ocenienie obrażeń i podjęcie decyzji o dalszych krokach.
· Wezwanie pomocy – w zależności od powagi danego zdarzenia, niezbędnej pomocy można udzielić samodzielnie, jeśli posiada się odpowiednie do tego umiejętności i wyposażenie (np. apteczkę pierwszej pomocy). Warto jednak poprosić o wsparcie innych turystów, a w razie konieczności wezwać profesjonalne służby ratunkowe pod numerem 985 lub 601 100 300.
· Sygnalizacja lokalizacji zdarzenia – aby ratownicy byli w stanie szybko i bezproblemowo dotrzeć na miejsce wypadku, konieczne jest przekazanie im wszelkich niezbędnych informacji o bieżącej lokalizacji, a także zaznaczenie swojej obecności (np. przy użyciu latarki, gwizdka lub nawet alarmu osobistego). Całkowicie niewskazanym będzie jednocześnie zmienianie miejsca swojego pobytu, w tym również w celu zmniejszenia odległości od ratowników. Tego typu działania mogą bowiem skomplikować całą akcję i utrudnić ratownikom dotarcie do poszkodowanych. Nie dotyczy to jednak zdarzeń, przy których pozostawanie w bieżącej lokalizacji stwarza dodatkowe zagrożenie dla poszkodowanych lub osób udzielających pomocy.
· Oszczędzanie energii – przy awaryjnych sytuacjach niezbędne okazuje się zachowanie sił, a także odpowiednie dysponowanie posiadanym prowiantem i wodą. Ponadto konieczne jest także zadbanie o to, aby nie dopuścić do wychłodzenia organizmu i zadbać o jego prawidłową temperaturę. Pomocą w tym zadaniu może okazać się folia NRC, którą warto mieć w apteczce lub plecaku.
· Utrzymywanie kontaktu z ratownikami – nawet w momencie, gdy dane zdarzenie zostało już zgłoszone, a służby ratunkowe są w drodze, warto pozostać na linii z dyspozytorami, a także informować ich o wszelkich zmianach w bieżącej sytuacji.
Sprawdź także: Pierwsza pomoc bez tajemnic: umiejętności, które warto znać
